1990 ning grup-yin hkan hta, Jinghpaw mung a mare kahtawng hkan na ma ni gaw jawng laika sharin lu na, jawng lu lung na matu gaw masha tsang hpan mi a matu sha mai byin nga ai. Kanu kawa ni a madi shadaw lam gawngkya ai a majaw mung, hpaji chye ai a akyu hpe n hkam sha yu ai majaw mung, htunghking masa lam ni a majaw mung, nkau mi gaw chye hti, chye ka daram de hte sha jahkring kau ai hte, ma ni hpe jawng matut da na matu jawng sara, saranum ni hku nna dum nta hkan sa du nna ningmu jahpaw ai lam ni hpe sha grai galaw lai wa sai rai nga ai. Nkau mi gaw, jawng lung ten hta jawng gawk de kanau ni hpe mung woi sa nna yu ra ai, jahpawt manap gat dut let jawng sa lung ra ai ni mung nga nga ai. Ya prat na ma ni hte mare kaba hkan nga ai masha nkau mi hpe tsun dan yang, mau-mwi shadu yang mung shadu na re.
Ndai sumhpa laika hta, tsang (5) kaw nna gat dut let jawng jarik hpe tinang hkrai tam nna hpaji janmau lu ai du hkra sha n-ga, hpaga dingga bungli madu langai byin wa hkra shakut wa ai jan. Ja Awn Lu a prat hkrunlam dawchyen hpe tang madun da ga ai.
Shi gaw Jinghpaw mungdaw, Mungnyang(Monyin) ginwang, Hpakan ninghtawn, Kamai mare buga na rai nna kahpu kanau yawng marai (11) hta na nambat-3 ngu na shayi sha rai nga ai. Kaji ten hta, shi nga ai Kamai mare na manap gat hta, jawng rai nsa shi yang seng kaw gat dut nna tsang(7) du hkra lung wa sai. Tsang (8) du ai shaloi, Pyin Oo Lwin na Hkristan sasana boarder (Mama jawng) hta nga nna jawng lung la sai. Shaning shagu ginhtawng jawng dat ten hta, du wa na shaning jawng lung jarik a matu buga de wa nna gat dut ai. Ndai zawn hpaji hpe manu shadan nna shakut hkaja lai wa ai shayi sha rai nga ai.
Lahta tsang jawng ngut la ai hpang, gara hpaji hpan hpe la u ngu lam matsun madun la na masha n nga ai majaw, madu galaw mayu ai bungli hte la ai hpaji hpan gaw shai mat ai lam hpe “hpaji lam hta lam madun la na masha n nga ai majaw Mandalay dakkasu hta Labau(history) hte seng ai hpaji hpan hpe sharin hkaja nna janmau lu la ai.”
Jawng ngut nna buga de bai wa nna madu myit lawm ai bungli galaw na hta, buga na ma ni hta ra kadawn nga ai lam hpe jahpring shatsup ya mayu ai myit a majaw boarder hpaw na hpe ningshawng tawn nna galaw lai wa sai. Shi a kanu kawa ni mung hpung magam gun ni re ai hte, kana kaba htum mung Sister(Mama) re ai majaw, ngam nga ai kanau ni a lit hte dum nta na lit hpe mung la ra ai lam hpe “Mare buga na ma ni hpaji sharin lu mu ga, chye chyang wa mu ga ngu yaw shada let, jawng shabrai kachyi mi sha la nna boarder hpe tsang (5) kaw nna tsang(10) du hkra hpaw lai wa ai. Kanau ni marai (5) hpe mung hpaji sharin ya let yu gawn lai wa ai”. Amyu n ginhka ai sha, grau nna ja gumhpraw yakhak ai ma ni, hpung magam gun ni a kashu kasha ni hpe ja gumhpraw kachyi mi hte sha hkap la nna sharin ya ai.
2003 ning kaw nna 2021 du hkra, hpaji lam hte seng ai magam bungli hpe “Grath” ngu ai mying hte galaw lai wa nna, shi a buga Kamai mare hta (7) ning, Myitkyina mare kaba hta (11) ning galaw lai mat wa sai re.
Dai shaning hta, shi myit lawm ai hpaga dingga bungli hpe galaw hpang wa ai lam hpe “2021 ning hta ‘Sumsai’ ngu ai lusha seng hpe galaw hpang ai. Nau n na yang seng lakying mung bai lu hpaw la ai” nga nna tsun ai.
Italian prat dep ladat hte galaw ai ‘Hkyen: Ice-cream & Bakery” ngu ai coffee, hkyen-muk hte muk galaw ai bungli hpe mung bai jat nna galaw la lu sai. Ramma ni hpe madung tawn nna hpaw da ai re majaw, lusha hte seng hpe mawn sumli ai kaw na hkawt ramma ni hpe shalen lu na nsam ni hte galaw da ai hku re.
Masum ning laman hta n-gun mi alu rai galaw let seng lakying ni hpe hpaw jat la lu ai raitim, yakhkak dutdang lam ni hpe mung gara hku tawt lai la lu sai lam hpe “Covid aten ladaw hta sa du n-gun jaw ai masha ni n nga mat ai, dut lu ai shadang ni yawm mat ai. Maga mi de gaw, bungli galaw ai masha ni hpe shata shabrai jaw taw ra ai. Raitim, bai la ra ai le i. Madu hpang da ai bungli langai galu kaba wa na matu yawm htum (3)ning daram gaw myit galu let hkam sharang nna bai atsam dat sa wa na matu hkyen lajang la ra ai, ja gumhpraw kaw na hkawt le i?
Matut nna “shawng de gaw lani mi hta sen-10 daram lu dut ai kaw na, Covid ten hta gaw sen-3 hte sen-1 lapran sha lu dat mat ai. Seng matut grin nga na matu mung ra ai majaw kangka ai bungli masha nkau hpe hkring kau shangun ra ai. Gumhpraw manu lung/rawt ai hte gunrai manu ni rawt ai majaw, tinang mai byin ai atsam hte seng hpe bai hpang nna matut galaw wa ai hku re.”
Yakhkak ai nga nna dai hku nga shalai kau ai hku n re sha “Seng hpaw hpang ai shaning hta she ana zinli byin ai, mung masa lam yak ai lapran na, bungli masha ni hpe hparan hpareng ai, ja gumhpraw hparan hpareng ai hte seng ai hpaji hpungjat jawng ni hpe mung lung la lu sai.”
Aza zinli byin ai aten ladaw a hpang seng ni law law bai hpaw wa ai aten hta, shi a seng gaw sanseng lam hte namchyim hpe galoi mung hkrak hkra lu galaw da ai majaw aten kadun laman seng lakying ni hpe bai hpaw wa lu ai nga nna tsun ai.
Bai nna dutdang ai lam langai mi gaw, mung masa a majaw ramma ni maigan de pru mat ai mung bungli hta hkra machyi ai lam nga ai hte, ngam nga ai ramma ni hta bungli langai hpe aten galu, atsam dat nna galaw ai lam gawngkya nga ai lam hpe “Bungli hpe kaja wa galaw mayu nna shakut ai ramma ni gaw maigan de pru mat ma ai. Ramma ni law malawng gaw bungli langai hpe myit maju jung nna galaw mayu ai myit n rawng ai. Lata kaw gumhpraw loi lu mahkawng sai, bungli nnan sha chye galaw wa sai hte bai pru mat ma ai.” Bungli kungkyang wa ai shaloi bai pru mat ai majaw, masha nnan bai shaga nna sharin ya ra ai mung bungli hta yakhak ai lam rai nga ai hpe tsun dan mat wa ai.
Bungli langai hpe atsawm hkrak kungkyang ai madang du wa hkra, ramma ni hpe “Bungli langai hpe atsawm hkrak chye hkra myit atsam dat let galaw na matu, aten hpe lahpawt chye ai myit hte manu dan ai aten byin hkra galaw la chye na matu n-gun jaw ga tsun mayu ai”.
Lusha seng re ai majaw, kalang marang lu-lai sha-lai nna manghkang tam ai lam ni nga ai raitim, shi hku nna atsawm lu hparan kau ai majaw myu shayi rai nna, myu shadang rai nna ngu ai garan ginhka lam hpe gaw n hkrum katut ai nga nna tsun ai.
Myu shayi ahkaw ahkang sharawt lam hte seng nna, shi hkum nan hpaga dinga bungli kaji (SME) madu langai byin tai wa ai sha n-ga, Myanmar mungdan a Myu shayi hpaga dingga hpung hta mung shang lawm lu sai. Asha sinpraw dingda daw hpaga dingga bungli hte seng ai zuphpawng, bawngban hpawng ni hta mung shang lawm hkaja taw nga ai.
Matut nna, shi myit mada da ai yupmang shingran hpe “Company kaba langai lu hpaw hkra yaw shada da ai, shakut mung shakut nga ai. Ramma ni hpe bungli lu jaw na matu mung, atsawm rai nna galaw lu galaw sha ai mungdan masha langai byin hkra mung ahkyak tawn nna shakut taw nga n ngai.”
Rawt jat galu kaba nga ai prat ndai hta, ra kadawn nga ai hpaji ni hpe mung hkaja ra nga ai lam hpe “Galoi mung galai shai rawt jat nga ai prat re majaw, matut nna bungli galaw let sut masa hte galai shai rawt jat nga ai prat hta lahkam dep lu na matu Master of Business Administration hpe mung sharin hkaja taw nga ai.”
Myu shayi hpaga dinga bungli madu, Jan. Ja Awn Lu gaw shaning (17) ning laman hta jawngma marai (500) daram hpe shalat lai wa nna, ya ten hta myu shayi hpung langai rai nga ai “Jinghpaw Wunpawng Myu Shayi Simsa Jinghkri” hta mung sharin sara langai hku nna shang tsap nga ai.
